GAPS Diyeti Nedir ve Nasıl Yapılır?

GAPS Diyeti, bağırsak sağlığını iyileştirmeyi ve bu yolla çeşitli sindirim sistemi bozuklukları ile nörolojik durumların üstesinden gelmeyi amaçlayan holistik bir yaklaşımdır. Diyetin temel tezi, bağırsak sağlığının genel vücut sağlığı ve zihinsel durum üzerinde derin bir etkisi olduğudur. Bu diyet programı, sindirim sisteminin iyileştirilmesi, zararlı toksinlerin vücuttan atılması ve besin emiliminin artırılması üzerine kuruludur. Bu blog yazısında, GAPS Diyeti’nin temellerini, uygulanış biçimini ve beslenme planınını detaylı bir şekilde ele alacağız.

GAPS Diyeti Ne Demek?

GAPS Diyeti, modern tıbbın sıklıkla göz ardı ettiği, ancak giderek daha fazla kabul gören bir kavram olan bağırsak-beyin bağlantısını temel alınarak geliştirilmiş özel bir beslenme yaklaşımıdır. “Gut and Psychology Syndrome” kelimelerinin baş harflerinden oluşan GAPS, Türkçeye “Bağırsak ve Psikoloji Sendromu” olarak çevrilebilir ve bu isim, diyetin temelini oluşturan teoriyi açıkça yansıtır. GAPS Diyeti’nin arkasındaki fikir basit ama güçlüdür: Bağırsak sağlığımız, genel sağlığımız ve özellikle de zihinsel sağlığımız üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Bu beslenme protokolü, bağırsak florasını iyileştirmeyi ve bu iyileşmenin sonucunda bireyin psikolojik ve nörolojik durumlarında olumlu değişiklikler sağlamayı hedefler.

GAPS Diyeti Nasıl Yapılır?

GAPS diyeti, adım adım sağlıklı beslenme alışkanlıklarına yönlendiren altı detaylı aşamadan oluşur. Her bir aşama, bireyin sindirim sistemini onarmak, besin alımını optimize etmek ve vücudun doğal iyileşme sürecini desteklemek için özel olarak tasarlanmıştır.

• Giriş Aşaması: GAPS Diyeti’nin ilk adımı, sindirimi en kolay olan gıdalara odaklanır. Bu aşamada, ev yapımı kemik suyu, pişmiş sebzeler ve fermente gıdalar gibi besin maddeleri üzerinde durulur. Bu gıdalar, bağırsak florasını yeniden inşa etmeye ve sindirim sisteminin iyileşmesine yardımcı olur.
• Tam GAPS Aşaması: Bu evrede, diyetin temel kuralları tam anlamıyla uygulanmaya başlar. Bu aşamada, GAPS onaylı meyveler, sebzeler, etler ve doğal yağlar gibi geniş bir gıda yelpazesi dahil edilir. Bu dönem, bağırsak florasının güçlenmesini ve vücudun besin maddelerini daha etkin bir şekilde absorbe etmesini sağlamayı amaçlar.
• Geçiş Aşaması: Bu aşamada, daha önce diyetten çıkarılan gıdalar yavaş yavaş ve dikkatlice yeniden beslenme planına dahil edilir. Her bir gıdanın etkisi gözlemlenerek, sindirim sisteminin nasıl tepki verdiği değerlendirilir. Bu süreç, bireyin hangi gıdalara iyi, hangilerine kötü tepki verdiğini anlamasına olanak tanır.
• Tam GAPS +: Bu evrede, diyetin ana prensipleri devam ettirilirken, belirli “yasaklı” gıdaların kontrollü bir şekilde tüketilmesine izin verilir. Bu, bireyin diyeti daha esnek bir şekilde uygulamasına ve sosyal durumlarla daha kolay başa çıkabilmesine olanak tanır.
• Kişiye Özel Beslenme: GAPS Diyeti’nin bu aşamasında, bireyin özel ihtiyaçları, tercihleri ve vücut tepkilerine göre özelleştirilmiş bir beslenme planı oluşturulur. Bu kişiselleştirilmiş yaklaşım, bireyin uzun vadeli sağlık hedeflerine ulaşmasına yardımcı olur.
• Uzun Vadeli Beslenme: Son aşamada, GAPS Diyeti’nin temel prensipleri, bireyin günlük yaşamının bir parçası haline gelir. Bu aşama, sürdürülebilir bir sağlık ve beslenme alışkanlıkları kazanma odaklıdır. Bireyler, diyetten aldıkları olumlu deneyimleri kullanarak, yaşam boyu sağlıklı kalabilmek için gerekli araçlara sahip olurlar.

GAPS Diyeti Yaparken Tüketilmesi Gereken Besinler

GAPS diyeti yaparken tüketilmesi önerilen besinler şunlardır:

• Kemik Suyu: Bağırsak florasının iyileşmesine yardımcı olan ve sindirim sistemini destekleyen zengin bir besin kaynağıdır.
• Fermente Ürünler: Kefir, doğal yoğurt, ev yapımı lahana turşusu gibi fermente edilmiş gıdalar, sağlıklı bağırsak florasını destekleyen probiyotikler açısından zengindir.
• Et ve Balık: Yüksek kaliteli protein, omega-3 yağ asitleri ve diğer temel besin maddelerini sağlayarak diyetin temel taşlarından biridir.
• Sebzeler: Özellikle yeşil yapraklı sebzeler ve kök sebzeler olmak üzere, geniş bir sebze çeşitliliği, lif ve vitaminler açısından zengin, sindirim sistemini destekleyici besinler sağlar.
• Meyveler: Kan şekerini dengelemeye yardımcı olacak şekilde, düşük şeker içeriğine sahip meyveler (örneğin, avokado, çilek, ahududu) tercih edilir.
• Yağlar: Zeytinyağı ve hindistan cevizi yağı gibi sağlıklı yağlar, enerji sağlar ve vücudun temel fonksiyonlarını destekler.

GAPS Diyeti Yaparken Tüketilmemesi Gereken Besinler

GAPS diyeti sürecinde tüketimden kaçınılması gereken gıdalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Tahıl Ürünleri: Bu diyet planı kapsamında, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahılların yanı sıra bu tahıllardan üretilen besinler tavsiye edilmez.
• Baklagil Grubu: Mercimek, nohut ve fasulye gibi baklagiller, GAPS diyetinde kısıtlanmıştır ya da tüketimleri önerilmez.
• Süt ve Süt Bazlı Ürünler: Özellikle laktoz intoleransı olan bireyler için, işlenmiş süt ürünlerinin diyetten uzak tutulması gerekmektedir. Ancak, doğal yoğurt gibi bazı fermente edilmiş süt ürünleri, diyetin belirli evrelerinde tüketilebilir.
• İşlenmiş Yiyecekler: Paketlenmiş atıştırmalıklar, fast food ürünleri ve hazır soslar gibi işlenmiş gıdalar, içerdikleri sağlıksız katkı maddeleri ve koruyucular nedeniyle diyet sırasında kaçınılması gereken besinler arasında yer alır.