Gayrimenkul Sermaye İradı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Gayrimenkul sahipleri, kiraya vermiş oldukları gayrimenkulün kira bedeli üzerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdürler. Bu noktada özellikle evini ilk kez kiraya verecek olanlar gayrimenkul sermaye iradı terimine aşina olmayabilir. Yazımızda gayrimenkul sermaye iradı ile alakalı tüm merak edilenleri cevaplayacağız.

Gayrimenkul Sermaye İradı Nedir?

Gayrimenkul sermaye iradı (GMSİ), bir gayrimenkulün kiralanması sonucu elde edilen gelirin vergilendirilmesidir. Türkiye’de Gelir Vergisi Kanunu kapsamında yer alan bu vergi, birçok farklı gayrimenkul türünden elde edilen gelirleri kapsamaktadır. Bu gayrimenkuller arasında konut, işyeri, arsa, bağ, bahçe gibi taşınmazlar yer almaktadır. GMSİ, gayrimenkul sahibinin elde ettiği brüt kira gelirinin belirli oranda vergilendirilmesi anlamına gelmektedir. Gelirin vergilendirilmesindeki oran ise Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilmiştir. Ancak, belirli koşullar altında gayrimenkul sahipleri, GMSİ’nden muaf tutulabilirler.

Gayrimenkul Sermaye İradı Beyannamesi Nedir ve Ne Zaman Verilir?

Gayrimenkul sermaye iradı beyannamesi (GMSİ), bir gayrimenkulün kiralanması sonucu elde edilen gelirin vergilendirilmesi için Gelir Vergisi Kanunu’na göre beyan edilmesi gereken bir beyannamedir. Gayrimenkul sahipleri, beyanname vermekle yükümlü oldukları yılın mart ayından itibaren iki ay içerisinde beyannameyi tamamlamak zorundadır. Örneğin, 2022 yılına ait GMSİ beyannamesi mart ayından itibaren verilebilecek ve beyanname verme süresi mayıs ayının sonuna kadar devam edecektir.

Beyanname vermek için, gayrimenkul sahipleri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yer alan GMSİ beyannamesi sayfasına giriş yaparak beyannamelerini elektronik ortamda doldurabilirler. Beyanname, ilgili yıla ait GMSİ tutarını, kira geliri istisnası tutarını, indirim konusu yapılabilecek giderlerin tutarını ve vergi matrahını içermelidir. GMSİ beyannamesinin zamanında ve doğru bir şekilde verilmemesi durumunda, gecikme cezası gibi yaptırımlar uygulanabilir. Bu nedenle, gayrimenkul sahiplerinin beyanname verme süresi içinde beyannamelerini tamamlamaları önemlidir.

Gayrimenkul Sermaye İradı Oranı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Gayrimenkul sahipleri, kiraya vermiş oldukları gayrimenkulün kira bedeli üzerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdürler. Kira bedeli brüt olarak hesaplanır ve bu brüt kira bedeli üzerinden GMSİ hesaplanır. Gayrimenkul sermaye iradı’nın hesaplanması için aşağıdaki formül kullanılır:

GMSİ = Brüt Kira Bedeli – Kira Geliri İstisnası – Giderler

Burada, kira geliri istisnası ve giderler, GMSİ’nden muafiyet kapsamında tutulabilecek tutarları ifade etmektedir. Kira geliri istisnası, Gelir Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde belirtilen bir tutardır ve belirli koşullar altında GMSİ’nden muafiyet sağlayabilir. Giderler ise, GMSİ’nin hesaplanmasında indirim olarak kullanılabilen giderlerdir. Bu giderler arasında, gayrimenkulün bakım ve onarımı, emlak vergisi, sigorta, aidat, vergi ve yasal harçlar, komisyon ücretleri gibi masraflar yer almaktadır.

Gayrimenkul Sermaye İradı İstinası Nedir?

Gayrimenkul sermaye iradı istisnası, Türkiye’de bulunan belli türdeki gayrimenkullerden elde edilen gelirlerin belirli koşullar altında vergiden muaf tutulmasıdır. Bu istisnalar, yatırımcıların elde ettikleri gelirler üzerindeki vergi yükünü azaltmak için kullanılır. Gayrimenkul sermaye iradı istisnası, Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, gayrimenkul sermaye iradı vergisinden muaf tutulan gelirler aşağıdaki gibidir:

• Birinci derece kan veya sıhri yakınlarla olan ilişkileri sebebiyle elde edilen gelirler
• Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek ve tüzel kişilerin elde ettiği gayrimenkul sermaye iradı gelirlerinin, yıllık beyanname vermek kaydıyla, muafiyet kapsamında olan tutarı aşmayan kısmı.
• Eşi vefat etmiş olanlara intikal eden ve mirasçılarınca satışı yapılmayan konutlarından elde ettikleri gelirler.
• Tarımsal faaliyet kapsamında değerlendirilen taşınmaz mal ve haklarının kiralanması veya belli bir süreliğine kullanılması suretiyle elde edilen gelirler.
• İşletme sermayesi olarak tahsis edilen taşınmazlardan elde edilen gelirler.
• Kamu yararına çalışan dernekler, vakıflar ve kooperatiflerin sosyal amaçlı taşınmazlarından elde ettikleri gelirler.

Bu istisnaların kullanılabilmesi için belirli koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir. Örneğin, yukarıda belirtilen birinci derece kan veya sıhri yakınlarla olan ilişkileri sebebiyle elde edilen gelirler istisna kapsamına girmek için akrabalık ilişkisinin belgelendirilmesi gerekmektedir.