Kredi Derecelendirme Nedir? Notu Ne Anlama Gelir?

Kredi derecelendirme, bireylerin, şirketlerin veya ülkelerin kredi verilerine dayanarak hazırlanan ve çeşitli istatistiksel analizlerle oluşturulan bir değerlendirmedir. Bu değerlendirme, ilgili kişi veya kurumun kredi itibarını, yani borçlarını geri ödeme kapasitesini ve güvenilirliğini ifade eder. Peki, kredi derecelendirme tam olarak nedir ve finansal dünyada nasıl bir rol oynar? Bu blog yazımızda, kredi derecelendirmenin temellerini, nasıl yapıldığını ve kredi piyasalarında nasıl bir etkiye sahip olduğunu detaylı bir şekilde ele alacağız.

Kredi Derecelendirme Nedir?

Bir borçlunun veya borçlu olması muhtemel olan bir bireyin, tam anlamıyla borcu geri ödeme sürecinin değerlendirilmesi ve analiz edilmesine kredi derecelendirme adı verilmektedir. Kredi derecelendirme işlemi alacağı olan banka, kişi veya kurumlar için bir nevi ödenecek miktarın ödeme süresi, ödenme ihtimali ve ödenme şekli gibi ayrıntıların belirlenmesi noktasında gerekli olan bir işlemdir.

Kredi derecelendirmesi, kişi, firma ve ülke bazında gerçekleştirilen bir hesaplama işlemidir. Bu işlem doğrultusunda kredi derecelendirme işlemine etki eden faktörler; faiz oranı, krediyi geri ödeyebilme yeteneği, borç bilgisi vb. unsurlardır. Kişi bazında olabileceği gibi firma ve şirket bazında da gerçekleştirilebilen kredi derecelendirme, özellikle yatırımcılar açısından oldukça önemli bir unsurdur. Firma ve şirket bazında önemli görülen nokta ise derecelendirme işleminin belirli kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilmesidir. Bu kurum ve kuruluşlar şu şekildedir:

• Standard & Poor’s,
• Moody’s
• Fitch Ratings

Sözü edilen kuruluşlar tarafından gerekli derecelendirme işlem ve analizleri gerçekleştirilerek belli bir ortalama içerisinde veriler açıklanmaktadır. Kişi ve firma unsurlarından sonra göze çarpan bir diğer önemli faktör ise hiç kuşkusuz ülke bazında gerçekleşen bir kredi derecelendirme işlemidir. Bu işlem doğrultusunda yabancı bir ülkede gerçekleştirilmesi planlanan bir yatırım adına gerekli varsayım işlemleri gerçekleştirilir ve kredi derecelendirmesi işlemi uygulanır. Ülke bazında gerçekleşen kredi derecelendirme işlemi için politik bazda bir derecelendirme işleminden söz etmek de mümkün olacaktır.

Kredi derecelendirme işlemi için gerekli olan hesaplamayı gerçekleştirmek adına mali geçmiş ve borçların incelenmesi derecelendirme işleminin sağlıklı sonuç vermesi açısından oldukça büyük önem arz etmektedir. Hesaplama sırasında ve analizler noktasında ne kadar ince ve ayrıntılı davranılırsa kredi derecelendirmesi noktasında o kadar sağlıklı sonuç alınması muhtemel olacaktır.

Kredi Derecelendirme Hangi Amaçla Kullanılır?

Asli olarak borç noktasında bir hesaplama ve analiz işlemi olarak kabul edilen kredi derecelendirme işlemi, borcun geri ödenmesi noktasında ihtiyaç duyulan tüm ayrıntıları gözler önüne seren bir sistemdir. Kredi derecelendirme işlemi çoğunlukla borçlar noktasında, alacak ve verecek bağlamında uygulanan bir işlemken; güncel olarak iş başvuruları sonucu değerlendirme aşaması, depozito işlemleri ve sigorta işlemleri (özellikle prim noktasında) gibi alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır.

Kredi Derecelendirme Notu Nedir? Nasıl Alınır?

Kredi derecelendirme işlemi sonrasında ortaya çıkan değerler kredi derecelendirme notunu yansıtmaktadır. Kredi derecelendirme notu gerek kişi gerek şirket gerekse de ülke bazında karşılık bulabilmektedir. Firma ve şirket bazından derecelendirme notuna değinecek olursak daha önce de bahsettiğimiz üzere bu noktada kredi derecelendirme işlemini gerçekleştiren ve çeşitli kurumlar söz konusudur. Bu kurum ve kuruluşların haricinde kişi ve ülke bazında gerçekleştirilen kredi derecelendirme işlemelerinin sonucunda da harf sistemine bağlı bir not dokümanı elde edilebilmektedir. Kredi notu noktasında genel bağlamda bir sonuç elde edecek olursak:

• A derecelendirme notu : İlgili unsurun kredi riskinin düşük olduğunu ifade eder.
• B derecelendirme notu: İlgili unsurun kredi riskinin orta düzeyde olduğunu ifade eder
• C-D derecelendirme notu: İlgili unsurun kredi riskinin yüksek düzeyde olduğunu ifade eder

Kredi derecelendirme notu neticesinde düşük bir not ile karşılaşılması, kişinin borç ödeme yeteneğinin düşük olduğunun bir göstergesidir. Bu durumda kişinin almayı planladığı ya da ödemesini gerçekleştirdiği kredi işlemleri için yüksek oranda bir faizin uygulanması ya da işlemin tamamen sona erdirilmesi ihtimalleri muhtemeldir.