Yeşil Tahvil Nedir?
Yeşil tahvil, çevre dostu projeleri finanse etmek için kamu ve özel kuruluşların çıkardığı bir borçlanma aracıdır. Sürdürülebilir bir yatırımın yeni gelişen bir şeklidir. Sürdürülebilir finans, iklim krizinin yıkıcı etkilerini azaltma girişimleri için çok önemli hale geldi. En saygın enstrümanlarından biri, kamu ve özel kuruluşlar tarafından ihraç edilen çevre dostu bir finansman biçimi olan yeşil tahvillerdir.
Yeşil Tahvil Nedir ve Ne İşe Yarar?
Yeşil tahvil, çevreye veya iklime olumlu katkı sağlayan projeleri finanse etmek amacıyla ihraç edilen bir borçlanma senedidir. Ayrıca yatırımcıları çekmek için vergi teşvikleri sunabilir.
Yeşil tahviller, temelde işlevsel anlamda geleneksel tahvillerle aynıdır. Daha açık ifade etmek gerekirse, gelirleri kısmen ya da tamamı, yeni ya da var olan uygun yeşil projeleri finanse veya refinanse etmek için kullanılacak olan tahviller olarak özetleyebiliriz. Geleneksel tahvil ile arasındaki fark ise gelirlerle finanse edilen projedir. Genellikle aşağıdaki proje türlerini finanse etmek için kullanılır:
- Enerji verimliliği projeleri
- Yenilenebilir enerji projeleri
- Çevre kirliliği önleme ve kontrol projeleri
- Doğal kaynaklar ve arazi yönetimi projeleri
- Temiz ulaşım projeleri
- Atık su ve su yönetimi projeleri
- Yeşil bina projeleri
- Küresel ısınma projeleri
- Geri dönüşüm projeleri
Yeşil Tahvil İlkeleri Nelerdir?
Yeşil tahvil ilkeleri, işletmelerin sürdürülebilir projeleri şeffaf bir şekilde finanse etmesine ve yeşil bir ekonomiye geçişine yardımcı olur. Bu anlamda tahvil ilkeleri şu şekildedir:
- Gelirlerin kullanımı: Yeşil tahvil gelirleri yeşil projeler için kullanılmalıdır. Sürdürülebilir tahviller için yasal belgeler, iklim değişikliğinin hafifletilmesi, biyolojik çeşitliliğin korunması ve kirliliğin önlenmesi ve kontrolü dahil olmak üzere net çevresel hedefleri belirtmelidir.
- Proje değerlendirme ve seçim süreci: İhraççılar, teklifleri kabul etmeyi düşündükleri diğer değerlendirme kriterlerini iletmelidir.
- Gelirlerin yönetimi: İhraççı, doğru kullanımlarını sağlamak için gelirleri kredilendirmeli ve takip etmelidir. İlkeler, “ihraççının, dağıtılmamış net gelirlerin dengesi için amaçlanan geçici yerleştirme türlerini yatırımcılara bildirmesi gerektiğini” belirtir.
- Raporlama: İhraççı, gelirlerin kullanımı ve projelerin beklenen çevresel etkileri hakkında düzenli, güncel bilgiler yayınlamalıdır.
Yeşil Tahvil Türleri Nelerdir?
Yeşil tahvil çeşitleri bir çevre projesi için borç finansmanı biçimini temsil etse de her aracın kendine özgü özellikleri, gelirlerin ne için kullanıldığına ve tasfiye durumunda tahvil sahiplerinin ihraççının varlıklarına başvurmasına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Aşağıdaki liste, piyasada bulunabilecek farklı yeşil tahvil türlerinden bazılarını açıklamaktadır:
- Proje Tahvilleri: Bu tür yeşil tahvilin kapsamı, belirli bir temel yeşil projeyle sınırlıdır. Yani yatırımcıların yalnızca projeyle ilgili varlıklara başvurabileceği anlamına gelir.
- Menkul Kıymetleştirme Tahvilleri: Bu borçlanma araçları, tahvil sahiplerinin tüm projelerin altında yatan varlıklara başvurduğu, tek bir borç portföyünde toplanan bir grup projeyi içerir. Yeşil menkul kıymetleştirme tahvillerinin bazı örnekleri arasında yeşil ipotekler ve güneş kiralama projeleri yer almaktadır.
- Teminatlı Tahviller: Bu tür bir enstrüman, aynı zamanda, “teminat havuzu” olarak bilinen bir grup yeşil projenin finansmanını da içerir.
- Krediler: Yeşil projeler için finansman teminatlı (teminatla desteklenmiş) veya teminatsız olabilir.
Yeşil Tahvil Faydaları Nelerdir?
Yeşil tahvillerin popülaritesi, öncelikle yatırımcıların sosyal açıdan sorumlu yatırımları benimsemesi ve geleneksel tahvillere göre daha iyi bir risk ve getiri potansiyeli olması nedeniyle önemli ölçüde artıyor. Yeşil tahvillerin faydaları ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Vergi muafiyeti gibi vergi teşvikleri (ihraççıya ve yetki alanına bağlı olarak) sunabilir.
- Çevresel projelerin (yenilenebilir enerji üretimi, enerji tasarrufu, su ve atık yönetimi vb.) gibi projelerin finansmanını sağlar.
- Potansiyele sahip farklı yeşil projelerin desteklenmesine imkan sunar.
- Şirketlerin sürdürülebilir kalkınma, büyüme ve finansman elde etme olasılığını artırır.
- Şirketler, çevre dostu projelere destek sunmak için daha kolay kaynak yaratır.
- Kurumlar, çevreye olan duyarlılıklarını gösterme fırsatı bulurlar.
- Tahvil gelirleriyle çevresel projelerin finansmanı için uzun vadeli ve sürdürülebilir kaynak sağlanır.
