Geri Alım (Vefa) Hakkı Nedir?
Gayrimenkul sahibi olmak isteyen kişilerin başvurdukları ilk yollardan biri, nakit ihtiyacını karşılamak için banka kredisi talebinde bulunmaktır. Farklı faiz oranları ve vade süresi ile kişiye verilen kredilerin aylık taksitleri de bu oranlara göre belirlenir. Kişi krediyi ödemekte zorluk yaşarsa ve aylık ödemelerini geciktirirse, banka ipotekli olan gayrimenkule el koymaktadır. Bu gibi bir durumda gayrimenkul ödenmeyen borçlara karşılık bankaya geçer ve banka daha sonra bu gayrimenkulü satma hakkına sahip olur. Çoğu kişinin merak ettiği geri alım yani vefa hakkı da burada ortaya çıkmaktadır. Satış sırasında gayrimenkul sahibinin öncelikli olmasını sağlayan vefa hakkı ile alakalı tüm detaylar yazımızda.
Geri Alım (Vefa) Hakkı Nedir? Nasıl Kullanılır?
Geri alım hakkı söz konusu olduğunda, bir gayrimenkulün satın alınma hakkı öncelikli olarak eski sahibine verilmektedir. Vefa hakkı olarak da bilinen bu uygulama sayesinde, taşınmazın eski sahibinin söz konusu gayrimenkulü alma olasılığını elinde tutması mümkündür. Genellikle banka kredisini ödemekte zorluk yaşayan kişiler vefa hakkı talebinde bulunmaktadır. Banka gayrimenkulü satışa çıkardığında, eski sahibi bu taşınmazı yeniden satın almak için vefa hakkını kullanmayı talep edebilir.
Gayrimenkul banka tarafından satışa çıkarıldığında öncelikli olarak eski sahibinin satın alma hakkı doğmaktadır. Ancak gayrimenkulün yeni sahibi bu sırada taşınmazı kullanabilir ya da kiraya verebilir. Geri alım hakkının geçerlilik süresi 10 senedir. Buna göre satışın üzerinden 10 sene geçmişse, vefa hakkı da ortadan kalkmaktadır. Diğer yandan herhangi bir sözleşme ile aksi belirtilmediği sürece geri alım hakkı devredilmez. Ancak miras yoluyla eski sahibin vasilerine geçebilir.
Geri Alım Hakkı Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Geri alım hakkı için sözleşme yapılması şarttır. Bu nedenle gayrimenkulün eski sahibinin satış sırasında Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne başvuruda bulunması ya da satış sonrasında noter huzurunda sözleşmeyi hazırlatması gerekmektedir. Diğer yandan taraflar talep ederse, vefa hakkının haricinde tapuya şerh düşülmesi de mümkündür. Sözleşme için gereken evraklar ise şu şekildedir;
- Geri alım hakkı talebinde bulunan kişinin nüfus cüzdanı ya da pasaportu (kişinin temsilcisi varsa onların nüfus cüdanı ya da pasaportu)
- Noter tarafından onaylanmış vefa hakkı sözleşmesi
- Bina niteliği taşıyan bir gayrimenkul söz konusu ise DASK (Zorunlu Deprem Sigortası) sözleşmesi
Geri Alım Hakkı Ücreti Nedir?
Geri alım hakkı için talep edilen ücret, kişinin sözleşmeyi tapuda ya da noterde düzenleme yaptırmasına bağlı olarak değişmektedir. Eğer kişi gayrimenkulün satışı sırasında tapuda vefa hakkı talep ederse, tapu devir harcı ücretini ödemesi yeterlidir. Aynı zamanda devir harcının yanı sıra, binde 7,5 oranındaki damga vergisi de bu esnada talep edilir.
Satış sonrası geri alım hakkı için notere başvurulursa, ödenecek ücret binde 5,94 oranındaki tapu harcı olacaktır. Her iki durumda da net bir fiyat söylemek mümkün değildir. Çünkü her gayrimenkulün satış fiyatı farklı olduğundan, tapu devir ve tapu harçları da buna göre değişkenlik göstermektedir. Ancak net bir hesaplama yapmak isteyen kişiler gayrimenkulün satış değeri üzerinden hesaplama yapabilir.
